Zit er een knoop in mijn spier?

Een spierknoop, wat is dat nou precies?

In de volksmond wordt vaak gesproken van knopen in spieren. Je zou kunnen zeggen dat een spierknoop een energiecrisis is in de spier. Op die plek is de spier samengetrokken en daardoor ingekort en verdikt. De inkorting op de ene plek in de spier, rekt de spier op een andere plek op. Dit voelt aan als een kabel of streng. De verdikking (samentrekking) zorgt ervoor dat het omliggende bindweefsel gaat compenseren. Er komt spanning op de spier en het gebied eromheen te staan en hiermee trekt het ook aan de aanhechting met het bot. De spier zal daarmee ook kracht verliezen. Deze energiecrisis veroorzaakt pijn en beïnvloedt het zenuwstelsel. De doorbloeding in dit gebied is beperkt.

Tegenwoordig wordt ook het woord triggerpoint veel gebruikt. Een Triggerpoint is een spierknoop die klachten veroorzaakt in het omringende lichaamsgebied, zoals uitstralende pijn en beperkte bewegingsvrijheid. Bij 30-93% van de mensen met (chronische) pijnklachten zijn triggerpoints aanwezig. Deze oorzaak van pijn wordt vaak nog niet herkend en dus ook niet als zodanig behandeld.

Oorzaken van een spierknoop

• de spiervezels trekken samen en ontspannen niet meer ( spierknoop) als gevolg van stress en te lang een spier in een houding aangespannen houden  (bijv. bij veel achter de computer zitten of lang staan)
• beperkte bloed circulatie
• ophoping van afvalstoffen
• te weinig bewegen

Zuurstof en voedingsstoffen kunnen dit deel van de spiervezel niet meer bereiken waardoor het weefsel slecht of niet herstelt. Er ontstaat dus een vicieuze cirkel: de fragmenten zijn in elkaar geschoven en veroorzaken een figuurlijke knoop. Hierdoor neemt de bloedcirculatie af en hopen afvalstoffen op. dit houdt de “knoop” in stand of doet het aantal knopen toenemen. De enige manier om dit proces om te keren is stimulatie van de stoffwisseling in dit gebied. Verderop lees je hoe je dat kunt doen.

Symptomen van spierknopen of triggerpoints

De pijn die je kunt ervaren door spierknopen kan variëren van een zwaar, zeurend of drukkend gevoel tot een doof of tintelend gevoel, maar kan ook zeer heftig en stekend zijn. Naast de pijn kunnen er nog andere symptomen zijn zoals bijvoorbeeld krachtverlies, stijfheid, bewegingsbeperkingen of sneller vermoeid zijn. Het kan ook reacties in het zenuwstelsel oproepen zoals meer zweten, rillerig zijn, overgevoeligheid van de huid en je zweverig voelen. Hoewel deze klachten voor wie ze heeft zéér reëel zijn, kan de arts of specialist vaak geen oorzaak vinden.

Naast dat spierknopen een oorzaak kunnen zijn van “onverklaarbare” klachten, kan er uiteraard ook sprake zijn van een psychosomatische oorzaak.

Hoe kan ik spierknopen en dus pijn verminderen

1. Massage

Probeer het gebied te masseren waar je denkt dat de spierknoop zit (dit is meestal het pijnlijkste punt). Je vindt ze vaak in je nek, schouders en rug. Andere veel voorkomende plekken zijn de onderarmen (bijv bij RSI klachten) of de benen. Bij het masseren kun je wat Arnica olie gebruiken, tijgerbalsem of een andere olie die fijn voelt voor je.

2. Gebruik een hulpmiddel. 

De spierknopen zitten regelmatig op plekken waar je er niet bij kunt of het is te belastend voor je handen om het te masseren. Je kunt dan een hulpmiddel gebruiken. Bijv een tennisbal in een sok om de spieren tussen je schouderbladen te “masseren”. Werp de bal over je schouder terwijl je de sok vasthoudt en leun tegen de muur zodat je er met je rug tegenaan kunt rollen.

Ook zijn er tegenwoordig schuim rollen waar je op kunt leunen en over heen en weer kunt bewegen zodat je m.b.v. je lichaamsgewicht de pijnlijke plekken masseert.

3. Beweeg en sport regelmatig

Sporten en bewegen zijn ook manieren om spierknopen te verminderen. Wees zorgvuldig in je keuze zodat je klachten niet verergeren, maar juist verminderen. Als je veel achter de computer zit ( en je spieren dus constant in dezelfde houding zijn aangespannen) is het belangrijk om een paar minuten per uur je spieren flink te bewegen zodat de doorbloeding weer goed op gang komt en de spieren hun spanning los kunnen laten. Bij de blog Reset je spieren vind je een video met bewegingsoefeningen om je schouders te ontdoen van spanning.

Qua sport is zwemmen goed voor je lichaam, aangezien je al je spieren gebruikt maar je gewrichten minimaal belast. En het liggen in water zorgt vaak ontspanning en maakt het makkelijker om innerlijk los te laten. Een sport die bij mij goed werkte, is Kick Fun: op muziek leer je allerlei kickboks technieken de je naar hartelust mag botvieren op een zachte trapzak. Het is goed voor je conditie, soeplesse en spieropbouw. En het vermindert spanning in nek, schouders en armen ( voorzichtig opbouwen uiteraard).

 4. Geef druk op de Trigger points

Druk te geven op de spierknopen is een prachtige manier om de pijnlijke trigger points te “bevrijden”. Probeer het pijnlijkste punt te vinden door het gebied af te tasten met je vingers. Breng dan met een vinger druk aan voor 30-60 seconden, en laat daarna de druk los. Hou je aandacht tijdens het drukken bij die plek en adem rustig door.

5. Stretch je spieren

Oprekken van je spieren is een effectieve manier om spierknopen te verminderen*. Een veelzijdige manier om je spieren te rekken is yoga; naast dat je hierbij je spieren (en dus ook de knopen en strakke spiervezels) oprekt, open je ook de energiebanen (meridianen) wat er voor zorgt dat je meer in balans komt. Daarnaast versterkt het ook je spieren en geeft innerlijke rust.

Je kunt spieren ook lokaal oprekken of bewegen om de spanning te verminderen. Ga bijv. met je voeten op schouderbreedte staan met je knieën licht gebogen en buig voorover. Adem naar je buik en voel het gewicht van je bovenlichaam, armen en hoofd. Je zult merken dat je steeds dichter bij de grond komt.  Inspiratie (met video) voor de nekspieren vind je in het filmpje bij de blog over vermindering van hoofdpijn.

* Het rekken van spieren en hiermee ook spierknopen, mag enkel als de triggerpoints geen actieve klachten geven. Een indicatie hiervoor is dat de klacht door het rekken vermindert. Nemen de klachten juist toe, dan heb je te maken met een actieve triggerpoint. Het stretchen irriteert dan het actieve punt. Om verlichting te brengen dient deze geïnactiveerd te worden, bijv. met druktechnieken of dry-needling. Zijn de klachten zo goed als verdwenen, dan kun je gaan stretchen voor een verdere ontspanning van de triggerpoint en de algehele spier.

De ontknoping

Hopelijk heb je meer inzicht gekregen in wat spierknopen zijn en, nog veel belangrijker, hoe je ze kunt “ontwarren”. Heb je inzichten gekregen of nog andere tips? Dan lees ik ze graag in de reacties hieronder.

Hartelijke groet,

Lotte